Ja i Wiktoria przygotowaliśmy świetny materiał.
MORZE BAŁTYCKIE
MORZE BAŁTYCKIE
Morze Bałtyckie, Bałtyk (łac. balteus — pas. Nazwa Bałtyku pojawia się po raz pierwszy u Adama z Bremy) – płytkie morze śródlądowe na szelfie kontynentalnym w północnej Europie. Połączone z Morzem Północnym przez Cieśniny Duńskie (Sund, Mały i Wielki Bełt) oraz Kattegat i Skagerrak. Za zachodnią granicę Bałtyku właściwego przyjmuje się cieśninę Sund i próg podwodny ciągnący się na głębokości 18–20 m od przylądka Gedser (wyspa Falster) do przylądka Darßer Ort (Darß); na zachód od tej linii znajduje się akwen Bałtyku Zachodniego o powierzchni ok. 8000 km² nazywany przez Niemców także Ostsee; akwen ten obejmuje m.in. część wód Cieśnin Duńskich (oprócz Małego i Wielkiego Bełtu) a także mniejsze: Alsenbelt, Fehmarnbelt, Langelandsbælt.
CHARAKTERYSTYKA
Bałtyk nazywany jest morzem śródziemnym północnej Europy, ponieważ ze wszystkich stron jest otoczony lądem, a z Morzem Północnym łączy go jedynie kilka płytkich cieśnin. Położone jest w północnej strefie klimatu umiarkowanego. Oba morza leżą na tym samym szelfie kontynentalnym.
- rozciągłość południkowa – ok. 1300 km
- rozciągłość równoleżnikowa najszersza (przez Zatokę Fińską) – ok. 600 km
- rozciągłość równoleżnikowa najwęższa (przez Zatokę Botnicką) – 100 km
- rozciągłość równoleżnikowa poniżej Gotlandii – ok. 250 km
POWIERZCHNIA
Powierzchnia Bałtyku wraz z Kattegatem wynosi ok. 415 266 km². Bez Kattegatu Bałtyk zajmuje 392 979 km². Powierzchnia zlewni wynosi 1 721 233 km². Objętość morza wynosi 21 721 km³[1].
LINIA BRZEGOWA
Linia brzegowa Bałtyku o długości ok. 8100 km[2] jest mocno rozwinięta i urozmaicona. Składa się na to duża ilość zalewów, zatok, półwyspów oraz wysp i wysepek, szczególnie licznych przy wybrzeżach północnym i zachodnim.
NAJWIĘKSZE ZATOKI
Trzy wybitne rozgałęzienia Bałtyku tworzą wielkie zatoki:
- Zatoka Botnicka o powierzchni 117 000 km²;
- Zatoka Fińska o powierzchni 30 000 km²;
- Zatoka Ryska o powierzchni 17 000 km².
Z innych większych zatok należy wymienić zatoki: Gdańską, Pomorską, Lubecką, Kilońską oraz Zalew Kuroński.
WIĘKSZE PÓŁWYSPY
- Mierzeja Kurońska
- Mierzeja Wiślana
- Fischland-Darß-Zingst
- Mierzeja Helska
WYSPY
- Zelandia
- Gotlandia
- Fionia
- Sarema
- Olandia
- Lolland
- Hiuma
- Rugia
- Bornholm
- Falster
- Uznam
- Als
- Langeland
- Wolin
- Muhu
- Hailuoto
- Fehmarn
- Vormsi
- Ærø
- Kotlin
ZASOLENIE
Ze względu na niskie zasolenie Bałtyk zalicza się do wód słonawych (mezohalinowych) i określa morzem półsłonym. Średnie zasolenie wynosi ok. 7 ‰. Na ogół waha się w granicach od 2 do 12‰, choć zimą zasolenie nie przekracza 7,8‰ w Zatoce Gdańskiej. W Kattegacie i Skagerraku wynosi ok. 20‰, w Bełtach i Zatoce Kilońskiej ok. 15–17‰, przy polskich wybrzeżach ok. 7‰, w Zatoce Puckiej spada do 6,2‰, w Zalewie Wiślanym tylko 1–3‰, w Zatoce Fińskiej i Botnickiej spada do 2‰. Stosunkowo duże różnice zasolenia w Bałtyku występują w kierunku pionowym. Słona woda jako cięższa opada ku dnu basenu. Na przykład w Basenie Bornholmskim przy powierzchni wynosi ok. 7,5‰ a przy dnie, na głębokości 100 m sięga aż 15–18‰.
Do Morza Bałtyckiego wpływa około 250 rzek, z których największe to: Wisła, Odra, Newa, Kemi, Niemen, Lule, Gota, Ångerman i Dźwina. Wody te parują w podobnym tempie jak woda akwenu, do którego należy zlewisko.
Niskie zasolenie Bałtyku spowodowane jest względnie niskimi temperaturami i związanym z tym mniejszym tempem parowania wody w obszarze szerokości geograficznych akwenu. Przykładem morza, w którym parowanie jest bardzo intensywne i zwiększa zasolenie do ok. 40‰, jest Morze Śródziemne, jak we wszystkich wodach tego zakresu szerokości geograficznej.
ZWIERZĘTA
ŚLEDŹ
Ciało silnie bocznie spłaszczone, wrzecionowate, o długości ok. 30 cm (maksymalnie do 45 cm), grzbiet zielononiebieski, brzuch i boki srebrzyste. Niewielki otwór gębowy z dobrze uzębionym lemieszem, głowa bezłuska. Płetwa ogonowa głęboko wcięta, widlasta. Nasada płetwy grzbietowej jest położona przed nasadą płetw brzusznych, co różni śledzia od bardzo podobnego szprota, u którego układ tych płetw jest odwrotny. Linia boczna śledzia atlantyckiego nie jest widoczna, łuski łatwo wypadają. Pęcherz pławny jest połączony z przewodem pokarmowym i, dodatkowym przewodem prowadzącym w okolicę odbytu, z otoczeniem zewnętrznym, co umożliwia szybkie wypuszczenie powietrza.
CHEŁBIA MODRA
Ciało chełbi pokrywa warstwa komórek o charakterze nabłonka pełniącego funkcję ochronną. Ciało jest galaretowate i przejrzyste, ponieważ składa się głównie z wody (95%). Na obwodzie ciała chełbi występują ciałka brzeżne (ropalia) odbierające bodźce ze środowiska, np. światło. Otwór gębowy służy chełbi do spożywania pokarmu, a jednocześnie do wydalania go. Kiedy chełbia nie strawi całego pobranego pokarmu, wydala go tym samym otworem. Wokół otworu gębowego znajdują się cztery płaty gębowe – ramiona. Ramiona zaopatrzone są w komórki parzydełkowe, zaś w nich występuje substancja parząca, która umożliwia chełbi obronę i zdobywanie pokarmu. Jej jad jest niegroźny dla człowieka.
Przez to, że chełbia w przeważającej części składa się z wody, jej życie na lądzie byłoby niemożliwe. Kiedy chełbia zostaje wyrzucona na brzeg, co zdarza się często, jako że chełbie żyją blisko brzegu, zostaje osuszona przez słońce.
KREWETKA ZIEMNA
Krewetka wiślana, krewetka pływająca, palemonetka zmienna (Palaemonetes varians) – europejski gatunek krewetki częściowo słodkowodnej. Wyrostek czołowy stosunkowo długi, przezroczysty i pozbawiony pigmentu; górna i dolna jego krawędź ząbkowana. Pierwsza para czułków zwieńczona przez 3 wici, z których 2 są zrośnięte u nasady. 2 przednie pary odnóży tułowiowych zaopatrzone w wysmukłe szczypce, mające dość krótką część chwytną. Krótszy palec odnóży tułowiowych II pary (30–40% zamiast 40–50% długości całych szczypiec) wraz z brakiem głaszczka na żuwaczce są cechami odróżniającymi krewetkę zmienną od podobnej krewetki bałtyckiej. Dorasta, według różnych źródeł, do 4 lub 6 cm (dane te mogą dotyczyć różnych populacji lub form ekologicznych)
NAWODNIK RZECZNY
Szkielet nadecznika stawowego stanowią gładkie igły krzemionkowe, które są spojone włóknami sponginowymi. Rozród trwa od marca do czerwca. Nawodnik rzeczny tworzy formę przetrwalnikową będącą formą rozrodu bezpłciowego zdolną do przetrwania całego okresu zimowego w zamarzniętym zbiorniku wodnym.
ROGOWIEC BAŁTYCKI
Żyje głównie w strefie brzegowej, w miękkim podłożu, w powierzchniowej warstwie dna, na głębokości do 40 m. Skorupka gładka, jedynie z delikatnymi, współśrodkowymi pierścieniami przyrostu. Łatwo traci beżową warstwę konchiolinową i wtedy pod spodem ukazuje się warstwa wapienna, zwłaszcza w starszej części, zabarwiona na wiśniowy lub żółty kolor. Połączenie połówek muszli czarne. Skorupka z jednej strony owalna z drugiej bardziej zaostrzona (górny brzeg jest stromo pochylony). Długość 15–25 mm, szerokość do 16 mm, grubość ok. 10 mm.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz